We weten allemaal hoe lang het kan duren voordat je de perfecte selfie hebt. Of hoeveel moeite het kost om de mooiste hoek te vinden. Maar weten we ook hoeveel invloed dit kan hebben op ons zelfbeeld? Wat kunnen de gevolgen van social media zijn? Laila Chrifi heeft een kleinschalig onderzoek gedaan op een middelbare school in Utrecht. Ben jij benieuwd naar de resultaten? Lees dan snel verder!
‘’Een selfie plaatsen op Instagram. Eerst even een filter erover heen, Vintage of Halo? Nee, toch Sepia, dan komen mijn lippen er net wat beter uit! Oké, hij kan online! Oh nee wacht, hij is te donker waardoor mijn wallen opvallen. Nog snel de helderheid verhogen. Perfect, hij staat er op! Hoeveel likes zal de foto ontvangen? Zal die ene jongen ‘m liken?’’ Zijn dit de gedachten die door het hoofd van een jonge meid spoken? Daar kom je na het lezen van dit artikel achter!
Tijdens het schrijven van dit artikel ben ik geïnspireerd geraakt door Essena O’Neill. Klinkt dat bekend in je oren? Essena is een bekende Instagrammer, ze had een half miljoen volgers op Instagram. Misschien was jij daar één van. Ook maakte ze video’s op Youtube, deze werden meer dan 100.000 keer bekeken. De carrière van Essena was social media, ze werd betaald om nieuwe producten te proberen en kleding te dragen. Essena at dagen niet om een mooie selfie van haar lichaam te maken. Ondertussen twijfelde ze aan haar zelfbeeld, was ze wel mooi genoeg? Ze nam een groot besluit: al haar foto’s op Instagram en haar video’s op Youtube heeft ze verwijderd. Een aantal foto’s liet ze staan, hierbij heeft ze toegelicht hoeveel moeite een foto kost en hoeveel geld ze ervoor heeft gekregen. Ze wilt hiermee de jonge meisjes waarschuwen om zich niet te verdiepen op een niet bestaand leven op social media. Hierbij gebruikt ze het motto: ‘Social media is not real life’. Ze wil hiermee aandacht krijgen voor de gevaren van social media op het zelfbeeld van jonge meiden.1
Wat is er al te vinden op het Internet? Volgens een onderzoek van Viva zegt twee derde van de vrouwen dat sociale media slecht zijn voor hun zelfbeeld. Vrouwen worden onzeker door positieve berichten die andere mensen plaatsen op social media. Denk hierbij aan vakantiefoto’s, selfies en mededelingen over sportieve presentaties. Ook televisieprogramma’s waarin naakte vrouwen te zien zijn zal niet goed zijn voor het zelfbeeld van de vrouwen. De doelgroep van deze enquête waren 500 lezeressen van het weekblad tussen de 25 en 45 jaar. 45% van alle ondervraagde vrouwen vindt zichzelf te dik. Een kwart van de vrouwen vindt het niet fijn om naar het eigen lichaam te kijken, ze voelen zich dan kwetsbaar. 2
Volgens een onderzoek van Dian de Vries beïnvloedt media het zelfbeeld. Sociale netwerksites gaan samen met een grote focus op het uiterlijk. Er is tijdens het onderzoek gekeken naar drie aspecten van het zelfbeeld van jongvolwassenen: - zelfobjectivering (jezelf vergelijken met een ander) - de wens om het uiterlijk te veranderen - lichaamsontevredenheid Persoonlijke foto’s en opmerkingen over het uiterlijk spelen een belangrijke rol bij het zelfbeeld. Gebruikers beoordelen elkaar op sociale media. Dit kan een rol spelen bij de wens om aan plastische chirurgie te beginnen. In het onderzoek is bevestigd dat sociale media het zelfbeeld van mensen kan beïnvloeden. Online zelfpresentatie veroorzaakte zelfobjectivering bij vrouwen. Dit effect is ontstaan bij vrouwen die bloot werden gesteld aan media waarin het uiterlijk centraal staat. Ze gingen de foto’s vergelijken met zichzelf, waardoor ze zichzelf op een andere manier zagen. Het was opvallend dat de manier waarop mensen zichzelf presenteren op hun profielfoto’s, invloed had op hoe ze zichzelf zien. Volgens Dian de Vries beïnvloeden zij zichzelf door de manier waarop ze zichzelf presenteren. Ook bleek dat het gebruik van sociale netwerksites zorgen voor een toename in lichaamsontevredenheid. Een toename in het gebruik van sociale netwerksites is ook een toename in het ontevredenheid over het eigen uiterlijk.3 Uit onderzoek is gebleken dat het zelfbeeld van jonge meisjes erg slecht is. Driekwart van de meisjes tussen de 10 en 17 jaar wil graag mooi zijn, zij voelen druk op zich. Media spelen hierbij een grote rol. 1 op de 10 meiden vindt zichzelf mooi volgens het onderzoek. Dit komt doordat meiden zichzelf vergelijken met andere meiden. In tijdschriften bijvoorbeeld is te lezen dat dun en mooi gelijk staat aan succes en gelukkig zijn. Vooral bekende celebrities zoals Doutzen Kroes, kan de negatieve gevoelens over je gewicht of haar versterken. Media oefent wereldwijd druk uit om meisjes om mooi te willen zijn. Nederlandse meisjes zijn erg kritisch over hun uiterlijk. Wereldwijd is dit percentage 49%, in Nederland ligt dit percentage hoger met 72%. 4
Mijn onderzoek Ik heb zelf ook onderzoek gedaan naar het zelfbeeld naar jonge meiden. Ik heb de doelgroep in twee groepen gesplitst. De eerste doelgroep zijn de jongere meiden van 12 t/m 15 jaar en de tweede doelgroep zijn de meiden van 16 t/m 20 jaar. Voordat ik mijn onderzoek gestart heb, heb ik gekeken naar waar deze meiden te vinden zijn. Deze meiden zijn vooral te vinden op middelbare scholen, dus ik heb een dagje gespendeerd op mijn vorige middelbare school! Ik heb bij allebei de doelgroepen 50 enquêtes afgenomen. In de enquête kwamen vragen voor zoals: wat voor foto’s zet jij op Instagram?, met welke reden zet jij foto’s op Instagram?, en hoe is het om een keer minder likes dan normaal te ontvangen?
De resultaten waren erg verschillend, ik heb gemerkt dat er vooral tussen de twee doelgroepen een groot verschil is. Om de resultaten duidelijker in beeld te krijgen, heb ik gebruik gemaakt van grafieken.
Om te beginnen kijken we eerst hoeveel meiden er uit de doelgroep in het bezit zijn van een Instagram account. Uit het grafiek hieronder is het opvallend dat meer meiden van 16 t/m 20 jaar een account hebben, dan de doelgroep 12 t/m 15 jaar. De meest voorkomende reden hieruit is dat meisjes van 12 t/m 14 jaar geen Instagram account mogen hebben van hun ouders uit privacy en veiligheidsredenen. De oudere meiden zijn verantwoordelijker, dus zij mogen ook hun eigen keuzes maken.
Ook wilde ik te weten komen wat voor foto’s de meiden op Instagram plaatsen. Ik heb ze vijf keuzemogelijkheden gegeven. In het tabel zie je dat de meeste meiden selfies op hun profiel plaatsen, eten en drinken komt op de tweede plek. Een activiteit (zoals bungeejumpen of shoppen) wordt nauwelijks op Instagram geplaatst.
Wat zegt een expert over dit onderwerp? Ik bracht een bezoekje aan Yassin Dagdag, jongerenwerker in Amsterdam. Yassin komt vaak in aanraking met jonge meiden die onzeker zijn doordat ze gepest worden op social media. ‘’Er wordt veel gebruik gemaakt van Instagram, veel meiden plaatsen hun foto’s op het internet. Dit is geen zorg, maar we houden het toch in de gaten. Het heeft namelijk zijn voor- en nadelen. Een voordeel is dat de meiden zelfvertrouwen krijgen als ze veel likes en leuke reacties op hun foto krijgen. Een nadeel is dat als ze een keer een mindere foto van zichzelf plaatsen, dat ze dan gepest worden. Er is wel eens voorgekomen dat de foto verspreid werd, we hebben dit met moeite van het Internet gehaald om verdriet te besparen. Ook zijn er problemen in het verspreiden van naaktfoto’s. Deze worden ook ongewild verspreidt in de social media wereld. Niets is wat het lijkt. alles wat je ziet hoeft niet te kloppen. Fotomodellen die er goed uitzien, daar willen meiden zich mee identificeren. Wij willen ze leren dat ze speciaal zijn, wat ze zien is niet allemaal echt. Daar moeten ze zich bewust van zijn.’’ Aldus Yassin Dagdag.
Om even terug te komen op mijn onderzoeksvraag: Is Instagram een belemmering voor vele jongen meiden wat betreft hun zelfbeeld? Dit ligt aan de doelgroep waarin de meiden zitten. Opvallend uit mijn onderzoek is dat de doelgroep 12 t/m 15 jaar zich meer aantrok van de likes die ze ontvangen op Instagram. Werd hierdoor hun zelfbeeld beïnvloedt? Nee, ze zijn zeker van zichzelf ondanks de minder likes op hun selfie. Ze laten de foto op Instagram staan. Een aantal meiden uit de doelgroep werd hier wel onzeker van, ze verwijderen de foto zelfs van Instagram. Bij deze meiden wordt hun zelfbeeld wel beïnvloedt door de likes op Instagram. Bij de doelgroep 16 t/m 20 jaar ligt het anders, zij laten zich niet beïnvloeden door het aantal likes wat ze ontvangen.
Ik schrijf dit artikel met een boodschap. En deze boodschap is; wees altijd jezelf, waar je ook bent. Deze authenticiteit en echtheid is het mooiste wat een mens kan bezitten. De belangrijkste like komt van jezelf. Als je die like in de pocket hebt, is dat de belangrijkste factor voor je zelfbeeld.
Auteur: Laila Chrifi
Geen opmerkingen:
Een reactie posten